GIDA MADDELERİNİN SABUN YAPIMINDA KULLANIM REHBERİ

Nehir in Blog 12/10/2020

Daha fazla kabarcık, daha kremsi bir köpük, şaşırtıcı derecede doğal renkler, eksfoliyasyon… Çeşit çeşit faydaları nedeniyle mutfakta bulunan malzemeleri sabun yapım tezgahımıza sıkça taşıyoruz. Biz de bu yazımızda sizin için hangi gıda maddesini, sabuna nasıl ve ne kadar katabileceğinizle ilgili bir derleme hazırladık.

Gıda Malzemelerini Sabuna Ne Zaman Eklemeliyiz ? Ne Kadar Eklemeliyiz ?

Gıda malzemelerini genellikle yağlara ya da kostik çözeltisine ekleriz. Bu aynı zamanda “tüh bunu eklemeyi unuttum” demekten de kurtarır. Fakat istisnalar olabileceğini unutmamakta, her zaman ön araştırma yapmakta fayda var.

Sıvı kullanımı hakkında da bir kaç noktayı hatırlatmak isteriz:

Biliyoruz ki sabun yaparken minimum su:kostik oranını 1:1 alabiliyoruz. Bu kostiğin tüm yağlarla buluşup sabunlaşabilmesi için kullanılabilir en düşük oran (her tarif için uygun değil ve acemilik dönemi için uygun değil). Bunun yanında genel olarak önerebildiğimiz oran ise 1.8:1.

Meyve suyu, çay gibi sıvılar da kostik çözeltisini hazırlamakta kullanılabilir. Yalnız süt gibi sıvı gıda maddelerini eklerken unutmamak gerekir ki, tartıda ölçtüğünüz 100 gram süt, sabun tarifinizdeki gerekli 100 gram suyu içermez. Yani su yerine süt kullanırken su:kostik oranını en az 1.5:1 ile 2:1 arasında almalısınız. Böylece örneğin formülünüzde 50 gram kostiğin 100 gram su ile karıştırılması gerektiği yazıyorsa, bu suyu 150 gram süt ile karşılayabiliyor olursunuz. Sütün içindeki yağ ve protein gibi farklı içerikleri su yerine sayarak, hatalı bir yol izlememiş olursunuz.

SEBZE/MEYVE PÜRESİ İLE SABUN YAPIMI

Sağladığı Katkılar: Köpük arttırma, renk ve tasarım, ipeksi köpük, cildi sıkılaştırma

Ne Zaman Eklenir: Kostik çözeltisini ilave etmeden yağlara katın. Bu pürenizin homojen olarak karışmasına yardımcı olurken, pürenin aniden kostik ile temas edip kavrulmasını önler (kısmi olarak dondurulabilir ya da buzlu su kabı içerisinde soğutmalı olarak karıştırılabilir).

Ne Kadar Eklenir: 100 gram püre/1 kg yağ oranını kullanabilirsiniz.

Yönerge:

Yağları tartın
Kostik çözeltinizi hazırlayın
Pürenizi yağlara ilave ederek blender ile bulamaç haline getirin
Bulamaç üzerine kostik çözeltinizi ilave edin.

DEMLENMİŞ ÇAY/KAHVE İLE SABUN YAPIMI

Sağladığı Katkılar: Renk (Çoğunlukla kahverengi fakat farklılıklar mevcut), etikete sağladığı cazibe, çeşide bağlı olarak değişen avantajlar (örneğin kafeinin canlandırıcı etkisi).

Ne Zaman Eklenir: Tarifteki suyun yerine, kostik çözeltisi hazırlarken kullanılır. Kısmi olarak dondurulabilir. Sıvının üzerine kostik yavaş yavaş eklenerek, klasik kostik çözeltisi hazırlama kurallarına uyulur.

Ne Kadar Eklenir: Tarifinizdeki su miktarı yerine, aynı miktar kullanılır.

*Demlenmiş kahve ile hazırlanan, toz kahve ilaveli soğuk süreç sabun*

BİRA/ŞARAP İLE SABUN YAPIMI

Sağladığı Katkılar: Köpük (içerdikleri şekerin yardımıyla), renk (genellikle açık kahve, ten rengi).

Ne Zaman Eklenir: Tarifteki su yerine tam olarak ya da kısmi olarak eklenebilir. Dikkat edin, sabunlaşma çok hızlı olacaktır!

Ne Kadar Eklenir: Tarifteki su yerine tam ya da kısmi olarak eklenebilir. Tavsiye edebileceğimiz bir başka seçenek, 1:1 su:kostik çözeltisi kullanıp, toplam karışımın 1/2 ila 1/4’ü kadar şarabı/birayı emülsiyona da eklemeniz.

Yönerge

Önce bira/şarabı kaynatarak alkolünü uçurun.
Eğer kostik çözeltisi yapımında kullanacaksanız, dondurarak kullanın. Kostiği üzerine yavaş yavaş ekleyerek ani ısınmadan kaçının. Buz banyosu kullanmanız akıllıca olacaktır.
- - Yağlarınız, kalıplarınız ve eklentileriniz hazır olsun. Sabunlaşma hızlı gerçekleşecek.
  - Kostik çözeltisini yağ ile buluşturarak sabunlaştırın ve kalıba dökün.
Eğer eklemeyi emülsiyona (sabunlaşmış karışıma) yapmayı seçtiyseniz, şarabı/birayı oda sıcaklığının altında sıcaklığa kadar soğutun. İçeceği kaynattıktan sonra soğutarak buzdolabına alabilir, ertesi gün kullanabilirsiniz.
- - 1:1 oranında su:kostik çözeltinizi hazırlayın. Yağlara ilave edip sabunlaştırın.
  - Soğutulmuş/dondurulmuş birayı/şarabı ekleyerek blender kullanın. 30 saniye kadar yeterli olacaktır, aralıklı olarak kontrol edin. Kalıba dökün.

TOZLAŞTIRILMAMIŞ GIDA MADDELERİNİN KULLANIMI: KAHVE ÇEKİRDEKLERİ, YULAF, ÇİÇEK YAPRAKLARI, TAHILLAR, KURUTULMUŞ NARENCİYE, YOSUN

Sağladığı Katkılar: Renk, eksfoliyasyon, dekorasyon.

Ne Zaman Eklenir: Kostik çözeltisine, yağlara ya da süsleme yapmak için kalıba dökülmüş sabunun üzerine ekleyebilirsiniz.

Yağlara eklediğinizde, sabunun her yerine dağılmış bitki parçaları ile karşılaşırsınız. Eksfoliyasyon ya da sadece tasarım için tercih edilebilir. Sabununuzda büyük parçalar halinde durmaması için bir miktar parçalamayı düşünebilirsiniz.
Sabununuzda bitki parçaları kalmasını istemiyor fakat yararlarından da faydalanmak istiyorsanız, yağ infüzyonunu düşünebilirsiniz.
Kostik çözeltisine eklerseniz, sıcak olan kostik çözeltisinde bitkileriniz bir nevi demlenir ve çözelti sıcaklığı sizin için çaylaştırmış olur. İster süzerek istek parçaları içinde bırakarak sabun yapımına devam edebilirsiniz.

Ne Kadar Eklenir: Bunun kesin bir cevabı yok, tercih ve tecrübelerinize göre siz karar verebilirsiniz. Dikkat etmeniz gereken bir kaç nokta:

Malzemeyi sabunun dekorasyonu için kullandığınızda, nasıl değişebileceğini ve cilt ile ne ilişkide olacağını düşünün. Bazı materyaller kahverengiye dönebilir, küflenebilir.
Eksfoliyasyon yapmasını amaçladığınız malzeme cildi çizerek rahatsızlık verebilir. Sabuna kahve ilave ederken abartıya kaçmamakta fayda var.
İnfüzyon için organik materyalinizi tamamen kaplayacak miktarın iki katı kadar yağ kullanabilirsiniz. Ardından malzemeyi süzüp yağ ile sabun yapımına devam edebilirsiniz (Doğal renkler elde etmek istediğimizde ise kuru malzeminin üzerini kaplayacak kadar yağ ile infüzyonu gerçekleştirip 2 çay kaşığı infüze yağ/kg sabun oranını kullanabilirsiniz).

*Farklı eklentiler ile dekore edilmiş sabun*

TOZLAŞTIRILMIŞ GIDA MADDELERİNİN KULLANIMI: KAKAO, ZERDEÇAL, TATLI TOZ BİBER, AKTİF KARBON, KİL VB.

Sağladığı Katkılar: Renk, eksfoliyasyon, dekorasyon.

Ne Zaman Eklenir: Genel olarak yağlara ilave edebilirsiniz. Yağ karışımına ekleyerek blender kullanarak karıştırabilir, böylece sabun içerisinde topaklanmış toz kümelerini önleyebilirsiniz.

Renklendirici olarak toz kullanıyorsanız, bir miktar yağ ile karıştırarak kenarda bekletebilirsiniz. Kostik çözeltinizi yağlar ile buluşuturup ilk izi yakaladığınızda emüsyonu bölerek, hazırladığınız renklendirici kısmı istediğiniz miktara ekleyebilirsiniz.

Ne Kadar Kullanılır: Ne eklendiğinize bağlı olarak kullanabileceğiniz miktar değişse de 2 çay kaşığı toz/kilogram yağ oranı ile başlayabilir, 2 yemek kaşığı toz/kilogram yağ oranına arttırabilirsiniz. Ne kadar çok eklerseniz, sabun köpüğünüzde rengi görmenizin o kadar yüksek ihtimal olacağınız unutmayın ki, bu herkes tarafından istenen bir şey değil.

NOT: Eklediğiniz maddenin alerjen olmamasına dikkat edin. Örneğin tarçın sabuna, süslemelerde kullanılması nedeniyle çok kişi tarafından yakışıtırılır. Fakat tarçınlı sabunun, özellikle banyoda kullanıldığında hafif yakıcı bir etkisinin olması beklendik bir etkidir.

SÜTLÜ SABUN YAPIMI: İNEK SÜTÜ, KEÇİ SÜTÜ, EŞEK SÜTÜ, HİNDİSTAN CEVİZİ SÜTÜ VB.

Sağladığı Katkılar: Kremsi ve kabarcıklı köpük, ciltte harika bir his.

Ne Zaman Eklenir: Kostik çözeltisinde suyun yerine ya da yağlara katkı maddesi olarak.

Kostik çözeltisinde suyun yerine kullandığınızda sütü önce dondurun. Bu sütünüzün içerisindeki yağların yanmasını engeller. Ekstra önlem olarak buz banyosu kullanmanızı da öneririz.
Sütü dondurmak istemiyorsanız, 1:1 oranında su:kostik çözeltisi hazırlayın, ardından sütü hazırlanmış ve soğumuş kostik çözeltinize ya da yağlarınıza ilave edin.

Ne Kadar Eklenir: Kişisel tercihinize göre belirleyebilirsiniz fakat dikkat etmeniz gereken bir kaç noktaya göz atalım:

Kostik çözeltisinde suyun yerine kullanabilirsiniz fakat oranı en az 1.5:1 (süt:kostik) olarak kullanın.
Kostik çözeltisini su ile hazırlarsanız, 1:1 oranını tercih edin ve ağırlıkça su ile aynı miktarda sütü sabun emüsyonuna iz oluşumundan sonra ilave edin.
- - Örneğin tarife göre 100 gram su ile 50 gram kostiği karıştırmanız gerekiyor fakat siz tarifi süt kullanarak yapmak istiyorsunuz. O zaman 50 gram su ile 50 gram kostiği birleştirerek çözeltinizi hazırlayın ve yağlarla birleştirerek iz oluşturun. Ardından 50 gram sütü sabun karışımına ekleyin.

Eğer sütü toz olarak tarife ekleyecekseniz, üst kategorideki tozlaştırılmış gıda maddesi kullanımına uyun.
Süt içerisinde bulunan şeker nedeniyle sabunlaşmada ısıyı arttırır. Bu nedenle miktarını göz kararı belirlemek, kalıpta volkana dönüşen sabunlara neden olabilir. Bu nedenle sütü dondurmak, kalıba koyduktan sonra buzdolabında katılaşmaya bırakmak gibi soğutucu önlemlerde bululabilir. Yüksek sıcaklıklara çıkan sütlü sabunlar koyu renklere bürünebilir.

BALLI VE ŞEKERLİ SABUN YAPIMI

Sağladığı Katkı: Sabun köpüğüne yüksek katkı sağlar.

Ne Zaman Eklenir:

Ballı sabun için, bir miktar yağ ile balı bulamaç hale getirip, yağlarınıza ilave edin. Bu balın homojen şekilde karışmasına yardımcı olur.
Şekeri kostik çözeltisine katın.

Ne Kadar Eklenir: 2 çay kaşığı bal ya da şeker/kilogram yağ oranını kullanabilirsiniz. Daha fazla ilave etmek fazla ısınmaya neden olabilir.

*Ballı, sütlü, yulaf ile süslenmiş sabun*

TUZ SABUNU YAPIMI

Sağladığı Katkılar: Sabuna sertlik verir, sert sularda köpük artımı sağlar.

Ne Zaman Eklenir:

Geleneksel tuzlu sabun yapmak için, tuzu sabun emüsyonuna iz oluşumundan sonra ilave edin.
Eğer Brine bar (Soleseife) yapmak istiyorsanız, kostik çözeltisine ekleyin (Soleseife tuzlu su ile yapılan sabunlara verilen almanca bir addır).

Ne Kadar Eklenir:

Geleneksel tuz sabunları için ağırlıkça yağ miktarına eş ya da yağ miktarının %70’i kadar tuz ilavesi yapabilirsiniz. Fakat başlangıç için %7-50 arasını öneriyorum. Tuz sabunları, diğer sabunlara göre kesilmesi çok zor bazen imkansız sabunlardır. Özellikle yüksek oranlarda tuz kullandığınızda, kesim yapamayabileceğiniz için, parçalı silikon kalıpları kullanmanızı öneriyorum.
Brine barlar için, 1 çay kaşığı tuz/kilogram yağ oranını kullanabilirsiniz. Miktarı arttırarak %20-25’lik tuzlu su ile kostik çözeltisi hazırlayabilirsiniz.

YUMURTALI SABUN YAPIMI

Sağladığı Katkılar:

Yumurta sarısı, 5 gram yağ içerir ve zengin, kremsi bir köpük sağlar.
Yumurta beyazı yağ içermez fakat, cilt sıkılaşmasını destekleyen protein içerir.

Ne Zaman Eklenir: Yumurtanın kostik çözeltisinin sıcağında pişmesini engellemek için, yumurtanızı yağlara ekleyin. İster beyazını, ister sarısını, ister tamamını katın.

Yumurtayı yağlarınıza ilave edip homojen olana kadar karıştırın. Ardından kostik çözeltisini ekleyin.
Sabunu tüm süreç boyunca oda sıcaklığından 40 dereceye kadar olan bir sıcaklıkta tutun.

Ne Kadar Eklenir: 2 yumurta (ya da beyazı/sarısı)/ kg yağ oranını kullanabilirsiniz. Dikkat etmeniz gereken yumurta sarısı ortalama 5 gram yağ, beyazı 30 gram su içerdiği için, bu miktarları kostik ya da su indirimi üzerinde ayarlama yaparak dengelemelisiniz. Örneğin yumurta sarısı içeren tarifleri %3-4 superfat ile yaparken, yumurta beyazından gelen suyu dengelemek için su:kostik oranını 1.5:1 ya da 1.2:1 olarak tercih edebilirsiniz.

Blog