SABUN YAPIM YÖNTEMLERİ
Sabun yapım yöntemleri genel olarak dörde ayrılır: soğuk süreç (cold process), sıcak süreç (hot process), erit ve dök (melt&pour), geri işleme (rebatch). Her yöntemin kendine göre avantaj ve dezavantajları olduğu için, tercih size ait.
Unutmayın ki, bir sabun yapımcısı/alıcısı için dezavantaj saydığımız şey sizin için avantaj olabilir. Her metod ile harika sabunlar yapabilir-satabilirsiniz.
SOĞUK SÜREÇ SABUN YAPIMI
Avantajları:
- Bu yöntemde sabun içeriğindeki her şeye siz karar verebilirsiniz.
- Sabunlaşma tepkimesi üzerindeki hakimiyetinizle, meyve/sebze püresi, süt gibi gıda maddelerini taze taze ekleyebilirsiniz.
- Sabun emülsiyonu kıvamını-izini (trace) kontrol edebildiğiniz için birbirinden farklı, birbirinden güzel tasarımlar yapabilirsiniz. Hafif izler girdaplı tasarımlar için tercih edilirken, koyu izler ile birbirine karışmayan katman renkleri oluşturabilirsiniz.
- Kalın ize ulaşarak dökülen sabunlar, ağır katkı maddelerini askıda tutmak için idealdir.
- Bu yöntemde ekstra bir ısı kaynağı kullanılmadığı için daha “doğal” olarak algılanır.
Dezavantajları:
- Sabunlar sodyum hidroksit (kostik) ile yapılır. Kostik tahriş edici bir kimyasal olduğu için uygun şartlar ve önlemler altında çalışılmazsa oldukça tehlikeli olabilir.
- Sabunların kesim sonrası kürleşmek için 4-6 haftaya ihtiyacı vardır. Daha önce kullanılmaları mümkün olsa da sabunlar ihtiva ettiklleri suyu kaybetmedikçe daha yumuşak olacakları için uzun ömürlü olamayacalardır.
- Bu yöntemde sabunun pH değeri yüksek baziklikten nötrlüğe doğru yavaşça geçer. Yüksek pH bazı renklendiricilerin, renklerini kaybetmelerine/solmalarına yol açabilir.
- Esanslar yüksek pH ortamında süreci negatif etkilebilir. Sabunun tepkime hızı artarak aniden katılaşabilir. İlk defa denediğiniz esansların sabuna etkisini gözlemlemek için mutlaka küçük ölçekli bir deneme yapın! (Ya da bizim tariflerimizi takip ederek denenmiş malzemelerin keyfini çıkarın)
- Vanilya içeren esanslar ve aromatik yağlar sabun rengini kahvenrengiye döndürür. Doğal bir kahve tonu elde etmek istemediğiniz zamanlar için aklınızda bulundurun.
- Sabunlar opak olacağı için sim gibi içine katacağınız malzemeler gözükmeyecektir. Yine de üst süslemeler için düşünebilirsiniz.
- Tasarımınızın karmaşıklığına bağlı olarak temizlik aşaması biraz uzun sürebilir.
ERİT VE DÖK SABUN YAPIMI
Avantajları:
- Bu yöntem kendi sabunlarını yapmaya yeni başlayanlar için idealdir. 4 yaşındaki çocuklar bile (ebeveyn gözetiminde) kolaylıkla yapabilir.
- Bu yöntemde sabun bazı kullanılır. Sabun bazı sabunlaşmasını tamamladığı için kostik ile uğraşmanız gerekmez.
- Güvenliğiniz için koruyucu ekipmanlar giymenize gerek yok, çünkü kostik yok!
- Bu yöntemle sabunlarınızı çok hızlı bir şekilde yapabilirsiniz. Sabunlar kalıba döküldükten sonra saatler içinde donar, hemen kullanıma hazırdır, kürleşmesi için beklemenize gerek yok.
- Esanslar ve esansiyel yağlar ölçüsü ile kullanıldığı sürece sabunda istenmeyen hiç bir duruma neden olmaz.
- Eklediğiniz sim, oyuncak gibi materyaller sabunda harika durur, özellikle şeffaf sabun bazı ile yaptığınız sabunlarda!
- Sabun yaparken ortaya çıkan bulaşıklar, sabunlaşması tamamlanmış sabun ile kaplı olduğu için temizlemesi oldukça kolaydır, ekstra güvenlik önlemi gerektirmez.
Dezavantajları:
- Sabun bazları gliserin içerdiği için, yapılan sabunlar terlemeye (gliserin çiğlenmesi) meyillidir.
- Sabun bazı sabunlaşmasını tamamladığı için, sabunlaşan yağlara siz karar veremezsiniz. Güvenilir kaynaklardan, içeriği belirtilmiş bazları tercih etmelisiniz.
- Süt, meyve/sebze püresi gibi taze eklentiler bu tip sabunlar için uygun değildir.
- Sabun bazları dökülürken ince yapıda (kıvamda) olurlar. Bu yüzden ilave ettiğiniz ağır eklentiler dibe çökebilir.
- Çabuk soğur ve katılaşır, bu nedenle sabun tasarımı ile ilgilenmek için kısıtlı zamanınız olur.
- Sabun bazı yüksek sıcaklıklara çıkıldığında yanabilir. Bazı eritirken 70°C üzerine çıkılmaması gerekir.
SICAK SÜREÇ SABUN YAPIMI
Avantajları:
- Soğuk süreçte olduğu gibi tüm içeriğe siz karar verebilirsiniz.
- Kullandığınız ekstra ısı, sabunlaşma tepkimesini hızlandırır. Bu nedenle sabunu bir gün içerisinde kesime alıp kullanabilirsiniz. Kürleşme süresini beklemenize gerek olmaz.
- Sabunların görünümü soğuk süreç ile kıyaslandığında daha pürüzlü ve rustiktir.
- Yoğun kıvamı ile ağır eklentiler dibe çökmeden karışır.
- Sabun artıkları sabunlaşmasını tamamladığı için ekipmanları temizleme aşaması soğuk sürece göre daha kolaydır.
Dezavantajları:
- Sıcak süreç sabun yapımında kontrollü bir pişirme için elektrikli tencere (crockpot) ya da benmari usulü pişirme sistemine ihtiyacınız var.
- Kalın, hamurumsu yapıdaki sabun emülsiyonunu kalıba dökmek ve şekil vermek daha zordur.
- Eğer kullandığınız esans/aromatik yağın kaynama noktası düşükse, sıcak süreç esnasında yanabilir. Bu da renk ve kokuya etki eder.
- Sabun pişerken genişler ve kabarır. Taşma ihtimaline karşı pişen sabun gözetimsiz bırakılmamalıdır.
- Süt, meyve/sebze püresi gibi taze eklentileri kullanmak imkansız olmasa da zordur. Pişirme sırasında yanmalarını önlemek için dikkatli bir ısı kontrolü gerekir.
GERİ İŞLEME (REBATCH) SABUN YAPIMI
Avantajları:
- Sabunlaşma tamamlandığı için kostik ile çalışmanıza gerek kalmaz. Güvenlik ekipmanları kenarda bekleyebilir.
- Sabun yapımına yeni başlayanlar için güzel bir seçenektir.
- Geri işleme, kalıptan doğru şekilde çıkamayan sabunları değerlendirmek için idealdir.
- 4-6 haftalık bir kürleşme süresine ihtiyaç duymaz fakat 1-2 hafta beklemek tavsiye edilir. Kesimden sonra kullanım yine de güvenlidir.
- Sabunların görünümü soğuk süreç ile kıyaslandığında daha pürüzlü ve rustiktir.
- Ekipmanları temizlemek kolaydır.
Dezavantajları:
- Sabunlaşma tamamlandığı için içerik üzerinde kontrolünüz sınırlıdır.
- Eğer kullandığınız esans/aromatik yağın kaynama noktası düşükse, sıcak süreç esnasında yanabilir. Bu da renk ve kokuya etki eder.
- Sabun pişerken genişler ve kabarır. Taşma ihtimaline karşı pişen sabun gözetimsiz bırakılmamalıdır.
- Süt, meyve/sebze püresi gibi taze eklentileri kullanmak imkansız olmasa da zordur. Pişirme sırasında yanmalarını önlemek için dikkatli bir ısı kontrolü gerekir.
Emekli olmama az kaldığı için araştırma yapıyorum. Bilgi alabileceğim oldukça detaylı çalışmalarınız var. Elinize sağlık…