KOSTİKSİZ SABUN OLUR MU?
Yüzünüzü market raflarındaki sabunlardan, butik sabunlara çevirmeye başlamışsanız ya da kendi doğal sabunlarınızı yapmak gibi bir niyetiniz varsa bu soru başlarda mutlaka aklınıza takılmış olmalı.
“Kostiksiz sabun olur mu ?”
Öncelikle cevap verelim: hayır.
Sabun kimyasal yapısı itibari ile, yağ asitlerinin kostik ile reaksiyona girmesi sonucu oluşan bir çeşit tuzdur.
Eğer güvenlik nedeniyle kostiksiz sabun yapmak istiyorsanız, erit ve dök sabun yapım yöntemine göz atabilirsiniz.
“Peki ama kül ile yapılan sabunlar ?”
Sabun yapımında saf kostik yerine kül kullanıldığında, yağ ile sabunlaşma tepkimesi veren şey aslında külün içerisinde barındırdığı kostiktir.
Yoğurt mayalayanlar bilir, eğer sulandırılmış bir süt kullanırsanız, yoğurdunuz yine maya ve sütün buluşması ile meydana gelir, su ise fermantasyona katılmayıp sadece cıvıklık verir ya da üstte kalır.
Aynı şekilde kül kullanıldığında sabun, yağ ve kostiğin buluşması ile meydana gelirken, külün içerisinde bulunan safsızlıklar ( ki bunlar neyin yakılması sonucu kül elde edildiğine göre değişmekle beraber zararlı kimyasallar da ihtiva edebilir) sabununuzun kalitesini düşürür. Katkı maddeli, plastik ve benzeri maddelerin de katılması sonucu elde edilen kül ile yapılan sabunu kim kullanmak ister? Ağaçları yakarak elde edeceğimiz küller ile kaç kişiye sabun temin edebiliriz ? Ağaçları yakmadan kostik elde edebiliyorken neden doğaya zarar verelim ?
“Ama kostik çok tahriş edici bir kimyasal ?”
Kostiğe dair bir başka çekince de, NaOH’ın oldukça tahriş edici ve tehlikeli bir kimyasal olmasıdır. Ki bu doğrudur da. Fakat unutmayalım, sabunlaşma bir kimyasal tepkimedir, ve bu tepkimeye giren kostik, sabuna dönüştüğünde yapısı tamamen değişir. Yani kostik ile yağ doğru oranda buluştuğunda, ortamda kostiğe dair hiçbir şey kalmaz! Sabun yapımında her yağ için doğru kostik miktarı, yağın sabunlaşma katsayısına göre hesaplanır. Bu bir gram yağın tamamen sabunlaşması için gerekli kostik miktarıdır. Her yağın içerdiği yağ asidi miktarı farklı olduğu için, yağdan yağa değişiklik gösterir. Biz hem ortamda hiçbir şekilde kostik kalmadığından emin olmak, hem de yağların besleyici ve yumuşatıcı etkilerinden daha fazla faydalanmak için, sabun tariflerine her zaman sabunlaşmadan kalacak bir miktar yağ ekleriz. Buna sabun dünyasında “superfat” denir ve yüzde ile ifade edilir. Dünya genelinde %5 sabunlaşmamış yağ içeren sabunlar üretilir. Biz de sabunyapimi.com olarak tariflerimizi bu şekilde ayarlarız.
“Peki ya benim yaptığım/satın aldığım sabun için kostik oranı çok yanlış hesaplanmışsa ?”
Öncelikle belirtelim ki, yapım esnasında gerekenden çok çok az kostik kullanılırsa, sabun gerektiği gibi katılaşmayacak ve bir şeylerin yanlış olduğu kolayca ilk bakışta fark edilecektir. Çok fazla konulduğunda ise yine yapısal olarak bir şeylerin yanlış gittiği farkedilebilir, sabun çok sert ve parçalanır durur, üzerinde tahriş edici bir çiğ tabakası kalabilir.
“Formu bozacak kadar olmasa da, ya eser miktarda sabunlaşmamış kostik hala mevcutsa ?”
İçinizi tamamen rahatlatmak için sahneye Fenolftaleini çağırıyoruz. Fenolftalein bir pH indikatörüdür ve damlatıldığı ortamın pH’ı 8,2 ve üzeri olduğu zaman pembe renk vererek ortamın bazikliği hakkında bizi güvenilir bir şekilde bilgilendirir. Yapmış olduğunuz ya da kullanmak üzere olduğunuz sabunların üzerine bir damla fenolftalein damlatarak, renk gözlemi yapabilir, pembe renk görmüyorsanız güvenle sabununuzu kullanabilirsiniz. İster kendi ürettiğiniz, ister satın aldığınız sabunların üzerine bir damla fenolftalein damlatarak, gönül rahatlığı ile sabunlarınızı kullanabilirsiniz.
