SABUN YAPIMINDA KULLANILAN YAĞLAR
Bu yazıda sabununuza kazandırmak istediğiniz özelliklere göre yağ seçimi yapabilmeniz için, sabun yapımında kullanılan popüler yağların, sabununuza hangi zenginlikleri katacağına bakacağız.
Kendi sabun yapım tarifinizi formüle etmeden önce, hazır tarifler ile acemiliğinizi atmanızı önemli tavsiye ederiz. Bunun için sitemizdeki tarifler bölümünü inceleyebilirsiniz.
Kendi sabunlarınızı formüle etmeye hazır hissettiğinizde hangi tip yağlara, ne kadar yüzdede yer vermeniz gerektiğini öğrenmek için “Sabun Yapım Rehberi: Yağ Tabloları” yazımıza göz atabilirsiniz.
YAĞLARIN ÖZELLİKLERİ
Avokado Yağı
- A, B1, B2, D ve E vitaminleri içerir.
- Pantotenik asit, protein, lesitin ve yağ asitleri içerir.
- Cildi nemlendirir ve besler.
- Yaşlılık lekelerini hafifletir, ciltteki kolajen miktarını arttırır.
Ayçiçeği Yağı (Yüksek Oleik Asitli)
- Yüksek E vitamini, lesitin, tokoferoller, karotenoidler ve balmumu içerir.
- Cilt için nemlendiricidir.
- Bitkileri infüze etmek için sık kullanılan yağlardan biridir (zeytinyağı da çokça tercih edilir).
- İki tür ayçiçeği yağı vardır, sabun yapımında yüksek oleik asitli olanı tercih etmeye özen gösteriniz.
Babassu Yağı
- Yüksek temizleme özelliğine sahip üç yağdan biridir (Diğer ikisi hindistan cevizi yağı ve palm çekirdeği yağı).
- Sabunun sertliğini ve köpüğünü arttırır.
- Linoleik asit içermediği için nemlendirme etkisi çok azdır.
Badem Yağı
- Pul pul dökülen, kaşıntılı ve pütürlü ciltler için tavsiye edilir.
- A, B1, B6 ve E vitaminleri ve cildi dolgunlaştırarak kırışık görünümünü iyileştiren yağ asitlerine sahiptir.
Don Yağı
- Yüksek oleik, stearik ve palmitik yağ asitleri içerir.
- Kremsi bir köpük ile sert bir sabun elde edilir.
- Sabuna beyazlık katar.
Fındık Yağı
- Düşük yağ asidi içeriği nedeniyle yavaş sabunlaşır.
- E ve B vitaminleri içerir.
- Hafif bir yağdır, küçük köpükler oluşturur.
- Kuru ciltler için önerilir.
Hindistan Cevizi Yağı
- Yüksek temizleme özelliğine sahip üç yağdan biridir (Diğer ikisi babassu yağı ve palm çekirdeği yağı).
- Laurik ve miristik yağ asitleri yüksektir.
- Sabuna sertlik ve kabarcıklı köpük kazandırır.
- Yüksek temizleme özelliği nedeniyle cildi kurutabileceğinden, genel olarak düşünülenin aksine, kuru ciltler için değil yağlı ciltler için önerilir.
Hint Yağı
- Sabuna kabarcıklı, kremli köpük kazandırır.
- Fakat sabunu yumaşatacağından, sabun yapımında %5-10 oranında, şampuan ve traş köpüğü yapımında ise %15-20 oranında kullanılmaktadır.
- Sabu yapımında kullanılan yağlar arasında, risinoleik asit içeren tek yağdır.
- Kimyasal SLS yerine köpük yapıcı olarak kullanılması ile büyük avantaj sağlar.
- Akneye neden olmadan yumuşaklık vermesi nedeniyle kozmetik sektöründe sıkça kullanılır.
İllipe Yağı
- Kakao yağına benzer sert bir yağdır.
- Sabuna kremsi sert bir köpük ve yüksek nemlendirici özellikler katar.
- Banyo ve vücut bakım ürünlerinde kakao yağı yerine kullanılabilir.
Jojoba Yağı
- Esasen sıvı balmumudur.
- Vücudun cildi korumak için ürettiği doğal yağ olan sebuma çok yakın bir yapıdadır. Vücudun sebum üretimini yavaşlattığı için, sivilcerin kontrolünde fayda sağlar.
- Makyaj çıkarıcı özelliği yüksektir.
- Tüm cilt tipleri için uygundur.
Saç bakım ürünlerinde kullanımı, saça parlaklık katar.
Kakao Yağı
- Sabuna sertlik katar
- Cilde nemi hapseden bir bariyer oluşturur.
- Kuru ciltler için daha uygundur, yağlı ciltler için önerilmez.
- Sabun yapıldıktan sonra, çikolata kokusunun birkaç gün içinde azalması normaldir.
Kanola Yağı
- Sabuna nemlendirici özellik katar, kremsi bir köpük sağlar.
- Protein ve yağ asitleri bakımıdan zengindir.
- Sabunlaşma tepkimesine geç girer.
Karanja Yağı
- Antiseptiktir ve doğal böcek ilacı olarak kullanılır.
- Saç bitlerinden korunmak için bir miktar şampuana eklenerek kullanılır.
- Neem yağı ile birleştirilerek evcil hayvanlar için üretilen sabunlarda kullanılır.
Kayısı Çekirdeği Yağı
- Tahrip ve tahriş olmuş ciltler için tavsiye edilir. İyileştirici özellikleri için kullanılır.
- A, C, E vitaminleri ve doymamış yağ asitleri içerir.
- Yüz temizleme sabunlarında, hassas ve olgun ciltler için tercih edilir.
Kenevir Tohumu Yağı
- A ve E vitaminleri bakımından zengindir.
- Kuru ve tahriş olmuş ciltler için önerilir, iltihabı azaltır.
- Olgun ciltler için iyi bir seçimdir.
- Keten tohumu ile benzer şekilde kullanılır.
- Saç bakım ürünlerinde kullanıldığında, saça parlaklık ve ipeksilik katar.
Keten Tohumu Yağı
- Egzama, sedef hastalığı, rosacea, akne, kuru ve olgun yaşlı ciltler için önerilir.
- Palmetik ve oleik yağ asitleri içerir.
- Biberiye yağı gibi, kararlı ve antioksidan özelliğine sahip yağlar ile karıştırılarak kullanılması tavsiye edilir.
Kokum Yağı
- Erime noktası en yüksek tereyağıdır.
- Yüksek nemlendirme özelliklerine sahip, sert, kremsi bir sabun üretmek için kullanılır.
Mango Yağı
- Yüksek miktarda stearik asit içerir, yağ asidi ve antioksidan kaynağıdır.
- Sabuna kremsi köpük ve sertlik sağlar.
- Cilt sıkılaştırma özelliğine sahiptir.
Mısır Yağı
- Sabuna dayanıklı, kremsi köpük özelliği katar.
- Palmitik, stearik, oleik ve linolenik yağ asitlerini içerir.
Neem Yağı
- Doğal böcek kovucu etkisi ile şampuanlarda, saç bitlerine karşı kullanılır.
- Evcil hayvan şampuanlarında doğal pire önleyici olarak kullanılır.
- Kendine has kokusu hoş olmayan bu yağ, ardıç gibi hoş kokulu bir uçucu yağ ile beraber kullanılabilir.
- Egzama, sedef hastalığı ve akne için kullanımı yaygındır.
Palm Çekirdeği Yağı
- Palmiye ağacı meyvesinin çekirdeklerinden elde edilir.
- Yüksek temizleme özelliğine sahip üç yağdan biridir (diğer ikisi babassu yağı ve Hindistan cevizi yağı).
- Yüksek oranda laurik asit içerir, bu nedenle sabuna hem sertlik hem de zengin köpük kazandırır.
- Hindistan cevizi yağı yerine kullanılabilir.
Palm Yağı (Rafine Edilmemiş/Kızılımsı)
- A, K ve en önemli iki E vitamini türevi içerir.
- İçerdiği A vitamini sabunlara hoş bir kayısı rengi verir. Fazla kullanımı ciltte renk bırakabileceği için kullanımının %15 ile sınırlandırılması önerilir.
- Kullanmadan önce tamamen eritilip karıştırılmalıdır. Aksi taktirde sabunda boşluklar oluşturur.
Palm Yağı (Rafine Edilmiş)
- Hindistan cevizi, zeytinyağ gibi yağlarla kullanıldığında sert sabunlar elde etmenizi sağlar.
- Palm çekirdeği yağından farklıdır.
- Sabun yapımında kullanırken tamamen eriterek, homojen şekilde karıştırın. Aksi taktirde içerdiği stearik asidi, sabununuzda beyaz damarlar şeklinde gözlemleyebilirsiniz.
Pirinç Kepeği Yağı
- Yüksek E vitamini içerir.
- Pirincin kabuk kısmından elde edilir.
- %50 oranıda ayçiçeği yağı ile kullanıldığında, yüksek oleik asit içeriği ile zeytinyağ yerine kullanılabilir yağ elde edilir.
- Hafif bir yağdır, ciltte ağırlık yaratmaz.
- Masaj yağlarında, losyonlarda, göz kremlerinde, bebek ürünlerinde sıklıkla kullanılır.
- Sıvı sabun yapımı için de uygundur.
Salatalık Tohumu Yağı
- Kuru veya olgun ciltler için idealdir.
- Hafif bir yağdır, hızla emilir.
- Palmik, stearik, oleik, linoleik asit içerir.
- C ve B1 vitamini içerir.
Shea Yağı
- A, E ve F vitaminleri ve içerdiği mineraller sabununuzu harika bir bakım sabunu yapar.
- Egzama ve sedef hastalıkları için yararlıdır.
- %20-40 shea yağı içeren sabunlar, 1-2 yıl bekletilerek, zamanla yüksek nemlendirme özelliğine sahip benzersiz sabunlara dönüşür.
Soya Yağı
- Stabil kremsi köpük elde etmenizi sağlar.
- Hindistan cevizi yağı ve palm yağı ile beraber kullanıldığında sert bir sabun elde edilir.
Üzüm Çekirdeği Yağı
- Cilt için koruyucu antioksidan özelliklere sahip, prosiyanidolik oligomerler (PCOs) adı verilen flavonoidler açısından zengindir.
- PCO’ların kan dolaşımını iyileştirip, kan damarlarını güçlendirmeye yardımcı olduğu düşünülmektedir.
- Flavonoidler ayrıca alerjik reaksiyonları inhibe ettiği için egzama ve sedef gibi cilt hastalıklarına karşı kullanımı önerilir.
- Hücresel dokuyu yeniden inşa eder.
- Cilde hızlı nüfus eder.
- Gözenek sıkılaştırıcı ve cilt tonu eşitleyici özellikleri mevcuttur. Cilde ipeksi bir pürüzsüzlük katar.
Yer Fıstığı Yağı
- Yüksek E vitamini içerir.
- Cilt tarafından yavaş emildiği için, ciltte yağlı bir his bırakan, yoğun bir bakım yağıdır.
- Tüm cilt tipleri için uygun kabul edilir.
- Sabun yapımında az miktarda kullanılması önerilir.
- Sabuna kremsi bir köpük kazandırır.
- Yer fıstığına alerjisi olanlar KULLANMAMALIDIR. O nedenle bu yağ ile yapılan sabunların etiketlerinde alerjen uyarısı yapılmalıdır.
Zeytinyağı
- Sabun yapımı için kullanılan en geleneksel yağdır.
- Yeni doğanlardan, cilt problemleri olana, herkes için uygundur.
- İyileştirme özelliklerine sahiptir.
- %100 zeytinyağı içeren sabunlara “Castile” sabun denir.
- %100 zeytinyağlı sabunun fazla köpürme özelliği olmadığı için hint yağı gibi köpük kazandıran yağlarla kullanılabilir.
- Zeytinyağı ile yapılan sabunlar kalıptan ilk çıkarıldığında yumuşaktır, fakat zamanla sertleşir.
- Sıvı sabunlarda, sabuna kıvam kazandırır.
Zeytinyağı (Zeytin Çekirdeği-Prina Yağı)
- Kremsi köpüğe sahip, sert sabunlar yapılmasında kullanılır.
- Yapılan sabunlar oldukça naziktir, bebekler ve kuru cilde sahip olanlar için harikadır.
- Sabuna hafifçe renk verir ve bazılarına sert gelebilecek karakteristik bir koku kazandırır.
NOTLAR
- Temizleme özelliğine sahip iki yağın aynı sabunda kullanılması, ciltte kuruluğa neden olabileceği için önerilmez.
- Erime noktası yüksek sabunlar, sabuna sertlik katarak, sabunların daha uzun ömürlü olmasına yardımcı olur.
- Sabun yapımında farklı özelliklere sahip yağların kombinlenerek kullanılması, daha zengin özelliklere sahip sabunlar elde edilmesini sağlar.
KAYNAKLAR
- Trew, S. W. and Gould, Z.B. (2010). Making Natural Soaps, Soap-Making Oils and Butters. Alpha, Penguin Group (USA).
- Soap Queen (2018), Beginner Guide to Soap Making Oils